ЫР САПТАРЫ СЫНДАЛАТ
Азыр шоу-бизнес чөйрөсүндөгү популярдуу жаш ырчылардын ырларын жаштарыбыз маанисин түшүнбөй, эргип-жыргап угуп жүргөндөрү бышык. Бул мезгил талабыбы же ыр жазганга жакшы акын табылбай жатабы, айтор, сөздүн кунун кетирип жеңил-желпи ырларды тандап, айрымдары өз калемине таандык чыгармаларды аткарышууда. Алардын аткарган ырларынын маани-мазмунуна үстүртөн токтолсок.
ИЛЬЯЗДЫН КАНЧА «ЖАНЫ» БАР?
Көптөгөн кыздардын жүрөгүнө чок салган ырчы Ильяз Абдыразаковдун хит болгон «Жаным ай» аттуу ырынын маанисине көңүл бурсак.
Байланам шок кыздардын,
Көздөн учкан сыйкыр нуру.
Мен балкыган жанга дары,
Алтын, жибек, мончок-шуру,
На, на, ней.
Ал жомоктогу перидей.
Бул ырды баштаганда эле автор белгисиз бир кыздын сапаттарын байланыштырбай, түшүнүксүз сүрөттөгөн. 5-саптагы сүйлөмдү «на, на, нейге» уйкаштырып, жогорудагы 4 сапка кыстап эле чаптап салган. 2-куплети 1-куплеттен анча деле айырмаланбайт. Ал эми ырдын кайырмасында:
“Ал бийкечтер оттой болот,
Кол тийгизбес чоктой болуп жанат, эй”
деп ырдайт. Бир кызды сүрөттөп, кайра көп кыздарды сөз кылып, анан ырга «Жаным ай» деп тема коюп койгону угарманды таң калтырбай койбосо керек.
ДАЙЫРДЫН «ЖОМОГУ»
Дайыр Исмадияровдун «Жомок» аттуу ырынын аталышы кызык экен. Автор бул ырды кандай негизге таянып «Жомок» деп атап койгон? Ырда жомоктогудай көрүнүштөр сүрөттөлгөн экен го дейин десең, ал жөнүндө эч нерсе байкалбайт.
“Махабат сапары өзүңө келип токтотту,
Жөнөкөй күндү жомоктогуга окшотту”
деген саптар бар үчүн эле автор «Жомок» деп атап койгондой.
“Тагдырым берген белегим сенсиң,
Сезимден келген желегим сенсиң”
деген ыр саптарды окуп, “сезимден кандай желек келет болду экен?” деп таң каласың. Же болбосо жогорудагы сапка уйкаш сөз таппай эле, күлкү келерлик саптарды чаптап койгонбу? Бирок ырдын жакшы жазылган акыркы куплетиндеги:
«Жан эркем, бакыт үйүн бир куралы,
Жаныңда гүлдөп турсун сүйүү багы.
Алсырап кетпесинчи сезим күчү,
Алоолоп күйүп турсун дагы, дагы»
деген саптары анча-мынча кемчиликтерин жаап койгон.
КИРПИКТЕРДИ ЧАЧКАН АКБАР
Акбар Сүйүнбаев менен Мирлан Абдыраевдин «Татына» деген ырында чү дегенде эле балтайган ката көрүнүп турат. Негизи, ырларда сүйлөм тескери түзүлүп кете берет, ээ менен баяндооч алмашып. Бирок мааниси сакталышы керек. Бул ырда андай болгон эмес.
“Ачылган гүлдөйсүң, жаным, татына,
Чачылган кирпиктериңе тартыла”
деп жазылган. Кирпик эч убакта «чачылган» деп сүрөттөлбөйт. Бул – маанисиндеги чоң ката.
“Таң атса, жаңы сага күн батат,
Тартылган көздөрү мактанат”
деген саптарда күндү сүрөттөп жатабы же сулуунубу, айтор, түшүнүксүз.
КАЙЫРГҮЛДҮН КЫЯЛЫ
«Жылдызым белең?» деген ыр Кайыргүлдүн калемине таандык. Окуган адамга бул ыр жаш бала кыялданып отуруп жазып койгондой туюлат. Ыр
“Жымыңдаган жылдызым белең, менин ай-ааламда?
Оюм чексиз, кучагыңдамын сенин, кыялдана”
деп башталат. Негизи эле 15 муундан турган ырды кездештирүү кыйын.
Колуңду кармасам, бактылуумун ар качан,
Багыңда каалаган гүлүң болом сага.
Аалам аралай, атың кайталай,
Жүрөк жылыткан сезим уялай.
Бул куплеттен автордун биринчи сап менен кийинки сапты улай албай, ою чар-жайыт болуп кеткендиги көрүнүп турат. Кыскасы, ырдын маанисин түшүнсөк, сүйүүсүн айтпай эле, бирөөнүн колун кармап ар качан бактылуу боло берген кыз жөнүндө экен. Кайыргүл кыялын жыйынтыктап, талдап, анан керектүү сөздөрдү тизип, ыр чыгарса болмок.
УРМАТТЫН ТИЛЕКТЕРИ
Шоу-бизнес чөйрөсүндө үлгүлүү түгөйлөрдүн катарын толуктаган ырчылар Урмат менен Нелянын хит ырларынын бири – «Сүйүү деген». Ырдын сөзүн Урмат сүйүүгө балкып турганда жазса керек. Ырга назар салсак.
,
Ах-бах, чиркин,
Көздөрдүн чагылганын карачы,
Жүрөктөр кагылат.
Ах-бах, ширин, таттуу,
Бул тилектердин арасы,
Таранып, тагынат.
«Бул тилектердин арасы, таранып, тагынат» деген сабы эч кандай түшүнүктү бербейт. Бул сап жогорудагы «жүрөктөр кагылат» деген сөзгө эле уйкашып турат. Мындай мааниси жок уйкаш саптар жөн гана көркүнө чыгаруу максатында колдонулган.
Биздин бул ырчылардын ырларын сындоодогу максатыбыз – алардын ыры жагымдуу гана эмес, маани-маңыздуу болсун дегенибиз. Жеңил-желпи эмес, уккулуктуу, маанилүү ырларды жаратып элге тартуулашса, алардын эмгектери да туура бааланат деген ойдобуз.
Ал эми КРнын Эл артисти, ырчы Гүлнур Сатылганованын аткаруусундагы бул ыр жогорудагы авторлорго үлгү болор:
Асман, асман, жыртылбайсың, сынбайсың,
Арбап көздү бир ордуңдан жылбайсың.
Асман, асман, кээде булут жамынып,
Адамдардын тардыгына ыйлайсың...
Толик сынчы
star@super.kg
"Супер-Инфо" гезитинин материалдары жеке колдонууда гана уруксат.
Жалпыга таратуу "Супер-Инфо" гезитинин редакциясынын жазуу түрүндөгү уруксаты менен гана болушу мүмкүн.
Комментарийлер (12)
Гульнур эже сонун ырдайт негизи азаматсыз!.
Гульнур эженин ырларынын баары манилуу.
Азыркы убакта музыкасы уккулуктуу болсо эле болду, созуно кобу тушунбойт баары бир!
ырлардын музыкасы жакшы,мааниси анча эмес .Гулнур эжекебиздин ырлары тушунуктуу жана мазмундуу.
Чын эле Ильяздын ырына маани бербептирмин, жыргап эле кошулуп ырдай берчу экем (((
Азыр жаштарга эмне музыкасы эле жагымдуу болсо болду чтобы бийге түшүш үчүн дискотекада,ырынын мазмунуна анчейин деле көңүл бурбайбыз.(мен лично кыргызча ырларды уксам да ырын вообще билбейм)
Мындай тантырактарын сындай берсек толтура!
Гулнур Сатылганова ырдын созуно да музыкасына да маани берип анан ырдай. Колго тушконду эле чайнай бербейт. Ошон учун да сахнадагы ордун сактап келет.
birok baaryn arnerseni aiteberssiner gulnur eje tura jakshy yr dait birok tansavalniii da 4ygaryp kiso bolmok il9z ga okshop eee dostor
Маанилуу,обону жакшы ыр бат эле эл оозуна алынып ырдалып кетет.Мен ушул маанисиз ырды ырдаган ырчыларга тан калам.канчалаган акчаларга клип тарттырышат ошого жараша маанилуу ыр чыгарышса болбойбу дейм да,ал ырлары бир чыгат да заматта эле очот.
Туура сындагансыз ырчыларды. Ал эми Гулнур эже негизи азамат.
Толик туура айтасыз, мааниси жок тантырак саптар.
