ӨЗБЕКЧЕ ЫР ЭКИ ЭЛДИ ЫДЫРАТА АЛБАЙТ

2010-жыл. Июнь айы. Чагымчылдардын кесепетинен Ош, Жалал-Абад шаарларында кыргыз-өзбек кагылышы келип чыгып, канчалаган мекендештерибиз бейажал өлүмгө дуушар болушту. Ош калабасы тынчып калган убакта өзбек ырчысы Юлдуз Усманова кыргыз калкына наалат, улутташтарына кайрат айтып ыр чыгарып, коомчулукту дагы бир ирет дүрбөлөңгө салган эле. Ага удаа эле бир өзбек рэпери шумдуктуудай ыр чыгарып, эч ким көңүл бурбай басты-басты болуп калган болчу. Учурда Оштун жаштарынын колуна тийген көчө ыры кыргыз жигит-кыздарынын кыжырына тийип турган чагы. Баягы эле “Ош биздики, кыргыздар Алайдан түшкөн” деген “сасык” сөздөрдөн куралган, жадакалса оозго алгыс сөздөр менен сөккөн тантырак ыр. Эми ушул кантип болсун?! Ош шаарынын Жаштар комитети “өзбек жаштары жергиликтүү бийликке кайрылуу жасап, баары мындай пикирде эмес экендигин айтып, “чагымчылдардын ырына маани бербегиле” деген сөздөрүн айтышты” дешет.
Биз тынч жаткан элди дүрбөтүп, ушундай маанидеги ырларды жаратып өч алабыз дегендер терең жаңылышарын айткыбыз келет. Биздин максат – бул макаланы жазып, улуттук араздашууну күчөтүү эмес. Кыргызга да, өзбекке да ырды жүрөккө жакын кабыл албагыла демекчибиз. Чагымчылдар тиешелүү органдар тарабынан кармалып, жазаланар деген ойдо отурабыз.
Анан бир чети төмөндөгүдөй саптарды укканда кайсы кыргыздын түгү бетине чыкпасын дейсиң?! Мекендеген жери бир, ичип жаткан суусу бир болуп туруп ушундай ыплас сөздөрдү кыргызга карата жазганга, айтканга кайсы улут бузар акмактын колу, оозу барды, эй?!

“Эми муну ук, ж****п,
Бул узбекский вариант.
Сага ушул керек беле?
Биздин рэп – война!
Ошто бир эле өзбектер, өзбек балдар – номер бир.
Бул жерде жүрөт, өзбек жашайт, турат.
Ошто төрөлдүкпү, биз Ошто өлөбүз.
Бул ошский өзбек бала.
Амир Темурдан баштап 18ге, Гагарин көчө,
Фрунзенский, Южный, бардыгы өзбек көчө,
Юго-Восток, Араванский, бул жакта Шейит-Дөбө.
Керек эмес лишний сөз, кыргыздарга жай жок,
Кыргыз болсо өзүнө, Жашайт Алай тоодо.
Өзбектерден башкаларды биз дос кылбайбыз.
Вообще-то, сен кимдигиңди өзүң билбейсиң...”

Мына бул саптарды окуп, укканда кыргыздын баягы макалы эске түшөт, “ооруну жашырсаң, өлүм ашкере кылат” деген. Жаап-жашырып, “кой, унчукпа, кыргыз, ал биздин тууган” деп боорубузга кысып, оозубузду баса берсек, ушундай ырлардан чырлар пайда боло берери анык.
Ошто жабыркаган өзбектердин аксакалдары агрессияга баткан жаштарын топтоп, түшүндүрүү иштерин жүргүзүшпөсө болбойт. Кимге керек, эки улуттун ортосунда кайрадан мушташ отунун тутанганы? Ошондуктан ойлон, журтташ, бир сасыткынын сөзүнө муюп, ырын угуп, кыргызды жамандай көрбө!

Бурул Исмаилова,
Уулбү Каныбекова
osh@super.kg