ӨЗ МЕКЕНДЕШТЕРИ САБАП, МАЙЫП КЫЛЫШКАН

Кырчындай жаш куракта төшөктө жатып калгандан өткөн азап барбы? Каарманыбыз Уланбек 2011-жылы өз мекендештеринин колунан токмоктолуп, ошондон бери көзүн ирмегенден башка эч нерсе кыла албай төшөктө жатат.

«АЖАТКАНАДА, КАФЕНИН ИЧИНДЕ, КИЙИН КӨЧӨГӨ АЛЫП ЧЫГЫП САБАШКАН»
Уланбектин агасы УЛАРБЕК ТУРДУБАЕВдин кайгысы жүзүнөн кетпей турганы билинип турат. Айтымында, инисин сабаган балдардын дайыны билинип турса да, алар жазаларын албай жүрүшөт.
– Биз Кара-Кулжа районунун Чалма айылынанбыз. Бир тууган иним Уланбек 2009-жылдын ноябрь айында Орусиянын Москва шаарына иштегени кеткен. 7 бир тууганбыз, Уланбек эң кенжебиз, учурда 27 жашта. Иним чоң дүкөндөрдө жүк ташып, ресторандарда иштеп жүргөн. Ошол жакта жүрүп да спорт менен машыкчу. Тамеки тартуу, ичимдик ичүү дегенден алыс болчу. Бир жылдай иштегенден кийин келип бизден кабар алып, кайра кеткен.
2011-жылдын 8-май күнү спорт залдан машыгып чыккан соң досу Алмаз экөө «Мельница 312» деген кафеге барып тамактанышат. Иним ажатканага баратса уюшкан кылмыштуу топтун мүчөсү аталган Эрнис Казаков (каймана аты Казак) аттуу жигит акча талап кылуу максатында атайын тийишип, артынан ажатканага кирип экөө мушташа кетишет. Эрнис Казаков жан-жөкөрлөрүн чакырып, алар биргелешип инимди токмоктоп салышат. Пол жууп жаткан аялды түртүп жиберип, анын колундагы пол жуучу таяк менен башына чапкылашат. Алгач ажатканада, кийин кафенин ичинде, анан көчөгө алып чыгып ары-бери сүйрөп сабашат. Кафенин администратору Акжол, Улук деген жигиттер жана ошол күнү кафеде күзөт кызматында нөөмөттө турган өзүбүздүн айылдык балдар Азат Адашбек уулу, Азамат Абиласановдун ажыратканынан эч кандай майнап чыкпаган. Көп балдар окуянын күбөсү болсо да, «кой-ай» дегенге жарашкан эмес.

«РЕЗИНА ТҮТҮК МЕНЕН ДЕМ АЛДЫРЫП, ШПРИЦ МЕНЕН ТАМАКТАНДЫРАБЫЗ»
– Уланбек качан гана эс-учун жоготуп койгондо жанындагы балдар «Тез жардам» чакырып, аны жалгыз салып жиберишиптир. Эртеси, 9-Май күнү дарыгерлер иштебегендиктен, иним ал жактан чыгып кыргыздар көрүнчү башка ооруканага барган. Ал жерден ооруну басаңдатуучу укол гана берип турушкан. Уланбек күчкө салып чыдап жүрө берип, 20-майда комага түшүп калат. Ошондо аны Боткин атындагы клиникалык ооруканага алып барышып башына операция жасалып, баш сөөгүнүн төрттөн бир бөлүгүн алып салышкан. Мурду сынып кеткен. Жандандыруу бөлүмүндө бир ай жатты. Палатага чыгарарда «Кыргызстандын жараны болгондуктан күнүнө 9000 рублдан төлөйсүңөр» дешкенинен чамабыз келбей, бир компанияга 4000 доллар төлөп, Москванын дарыгерлери Ош облустук ооруканасына тапшырып кетишкен. Ал жакта үч ай жатты, жакшы жыйынтык болбогонунан үйгө чыгарып алдык.
2011-жылдын сентябрь айынан бери үйдө карап жатабыз. Жылыш жок, инимдин абалы барган сайын начарлап баратат. Кызыл өңгөчүн тешип коюшкан, ошол жерден резина түтүк менен дем алып, шприц менен тамактанат. Колу-буту иштебейт. Тургузуп, жаткырып, жуунтуп, кийинтип-тамактандырам. Заара кылдырып турганга сөзсүз бирөө керек.

«НЕГИЗГИ АЙЫПТАЛУУЧУ ОШТО ЭЛЕ ЖҮРӨТ»
– Апамдын азап тартканын айтпай эле коёюн. Укук коргоо кызматкерлеринен кылмышкерлерди таап, өз жазасын беришин гана суранат элек. Кылмыштын негизги күнөөкөрү Эрнис Казаков учурда Ошто эле жүрөт. Ал менин инимди сабаган кылмышы эле эмес, башка да бир канча беренелер менен айыпталып изделип жаткан экен. Жакында «кармалды» деп уктум эле, бирок кайра бошотуп жиберишиптир. Ош облустук соту 2012-жылы 5 жылдык мөөнөт менен соттогон, кайра кандай жол менен чыгып кеткенин билбейбиз.
ИИМге, Башкы прокуратурага, ИИМдин Түштүк аймактык уюшкан кылмыштуулукка каршы күрөшүү башкармалыгына арыз жаздык. Баары эле «Орусия чечет» деп кутулушат. Ал жакка «кылмыш ишин Кыргызстанга которуп бергиле» деп да сурандык, бирок «кылмыш Орусияда болгон» деп коюшту. «Урган балдар бешөө экен. Алмаз Эрмекбаев, Медербек Эрматов, Кумарбек Жусупов дегендер Москвада башка кылмыштары үчүн камакка алынды» деп Тышкы иштер министрлигинен бизге кат келген. Ал эми Медер Исаков (Хажы) дегени Хабаровск крайында из жашырып жүрөт. Бул балдар башка кылмыштары үчүн камалышкан. Алар инимди майып кылган кылмыштары үчүн да жазасын алышы керек.

Уланбекти карап жаткан эжеси МЕДИНА ТУРДУБАЕВА:
«БАНДИТТЕРГЕ ЖАШООДОН ОРУН БЕРИП, МЕНИН ИНИМДИН ТАГДЫРЫН БУУП КОЙГОНУНА ӨКҮНӨМ»
– Чындык издейсиң, таппайсың. Мыйзам чегинде иш кылайын дейсиң, бирок мыйзамдын аты эле бар, өзү жок. Инимдин тагдыры талкаланып турса да, мыйзам чегинде иш алып барбай жатышат. Уланбек жаткан бөлмөгө кирип абалын көргөн сайын жүрөгүбүз ооруйт. Иним ошол кылмышкерлерге караганда жашоодон ордун таап, туура жүргөн бала болчу. Канчалаган адамдарды сыздатып жүргөн бандиттерге жашоодон орун берип, бирок менин инимдин тагдырын бууп койгон жарыктыкка өкүнүп кетем. «Бул иштин аягына чыгып бергиле» деп күч органдарынан чарчабай суранып келебиз, талап кылабыз...

Уланбектин апасы САЛИЯ ИСАЕВА:
– Мурда «баласы орустун такырбаштарынан токмок жеп өлүп келиптир» деп угуп калчубуз. Эми кыргыздын «такырбаштары» куурата турган болду. Карапайым адамбыз да, мыйзамды сыйлап, жыйынтык күтүп келебиз. Укук коргоо органдарынан суранат элек, баламды жарым жан кылып койгон кылмышкерлердин ишин аягына чыгарып беришсин.

Уланбектин абалын сөз менен айтып бергенде анчалык деле орчундуудай кабыл албаптырбыз. Үйүнө барып өз көзүбүз менен көргөндө гана бир туугандарынын сыздаганын түшүндүк. Бул окуя боюнча ИИМдин Түштүк аймак боюнча уюшкан кылмыштуулукка каршы күрөшүү башкы башкармалыгына кайрылсак, атын атагысы келбеген бир кызматкер «бул ишти биз карабайбыз, кылмыш Орусияда болгондуктан, ал жактагы кесиптештерибиз иштеп жатышат» деп билдирди.

Уулбү Каныбекова
koom@super.kg