СИЗ ЖАКТЫРГАН МАШИНА КАНЧАГА КЫМБАТТАЙТ?
Кыргызстан Бажы биримдигинин босогосун аттаганы турат. Буга чейин анын жакшы да, жаман да жактары айтылып келди. Экономисттерибиздин бири мындан Кыргызстан утат десе, дагы бири өтө кымбатчылык болорун айтышууда. Өкмөт 22-сентябрдан баштап автоунааларга бажы алымдарын жана салыктарын көбөйтүп, кымбаттоонун башын баштап берди. Андан кийин сырттан кирген автоунааларга бажы төлөмдөрү дагы 5 этапта көтөрүлмөкчү.
КЫМБАТЧЫЛЫК МАШИНАДАН БАШТАЛДЫ
2-сентябрдан баштап бажы алымы көбөйүп, унаанын кыймылдаткычынын көлөмүнө жараша 1 куб сантиметрине 10-15 центке (болжол менен 5,4-8,1 сом) кымбаттамакчы. Учурда 2000 сантиметр куб кыймылдаткычтуу унаанын бажы алымы 600 доллар болсо, 22-сентябрдан тарта анын үстүнө 200 доллар, ал эми 3000 сантиметр куб кыймылдаткычтуу унаага
450 доллар кошулат. Келерки жылдын биринчи күнүнөн тарта бажы алымы дагы 50 центке көбөйүп, ал 2020-жылга чейин өсөт. Муну өкмөт Бажы биримдигинин стандарттарына шайкеш келтирүү чарасы катары түшүндүрүүдө.
Айрым адистердин айтымында, Кыргызстанда 10-15 жылга жете турган сандагы унаа бар (өлкөбүздө 1 миллионго жакын автоунаа катталган, 2013-жылы эле 97 миң унаа сырттан ташылып келинген). Ошондуктан бажы алымы кымбаттагандан кийин Бажы биримдигине кирбеген өлкөлөрдөн унаа ташып келүү кескин солгундап кетиши мүмкүн.
БИЗДИ ОРУСИЯГА САЛЫШТЫРУУГА БОЛБОЙТ
Өлкөбүздө буга чейин бажы алымы төмөн болгондуктан, коңшу өлкөлөргө салыштырмалуу автоунаа арзан. Бажы алымы кымбаттаган соң машина да кымбаттайт деген эл унааны арзан кезинде алып калууга ашыгышууда. Анын негизинде унаалар аз да болсо кымбаттап кетти. Негизи эле бажы алымы же башка бардык эле салыктардын кымбатташы калктын кыжырдануусуна алып келет. Аны да түшүнсө болот, себеби ошол эле Бажы биримдигине кирген Орусия же Казакстан калкынын тапкан кирешесин биздикине салыштырып болбойт.
Бажы биримдигинин курамына кирген өлкөлөр кабыл алган Бирдиктүү бажы тарифине ылайык, жеңил автоунаалардын бажы алымынын ставкасы унаанын чыккан жылына жана кыймылдаткычынын көлөмүнө карата бир куб сантиметрине 1,20 евродон 5,8 еврого чейин барат.
"КАНЧАЛЫК КЫМБАТТААРЫ БЕЛГИСИЗ"
Эгер элде унаага болгон суроо-талап аз болсо, унаа баасы асман чапчып кетиши да күмөн. Бирок унааларды баасы бизден 2 эсеге кымбат болгон Казакстан менен Орусияга ташып кетип, унаалар кымбаттап кетиши да толук мүмкүн.
АЙЫЛЧЫ САРЫБАЕВ, экономика боюнча серепчи:
– Бажы алымы кымбаттаса, алып келинген унаалардын баасы да кымбат болот. Бирок ал бааны эл көтөрө албаса, ишкерлер унаа ташыганды токтотуп коёт. Бул эми базар мыйзамы да. Ал эми мурун кирип, арзан убакта бажы алымы төлөнгөн унааларды ээси каалаган баасын коюп сата берет. Унаага суроо-талап көп болсо кымбат, жок болсо айласыз арзан сатышы мүмкүн. Алардын канчалык деңгээлде кымбаттап кетиши тууралуу азырынча айтуу кыйын. Орусия, Казакстан өлкөлөрүнө унаалар ташылып кетет деп айтканга да болбойт. Себеби ал өлкөлөрдө элдин жашоо деңгээли жогору болгондуктан, жаңы, кымбат машиналарды минип жүрүшөт. Ошондуктан биздин эски машиналарды албашы да мүмкүн.
БАЖЫ АЛЫМЫ 15 ЭСЕГЕ ЧЕЙИН КӨТӨРҮЛӨТ
Өлкөбүздө өтүмдүү болгон автоунаалардын айрымдарынын бажы төлөмү кымбаттагандан кийин канча болорун болжолдуу эсептеп чыктык.
Мисалга, баасы 3500-4000 доллар болгон 1300 сантиметр куб кыймылдаткычтуу 2004-жылы чыккан Хонда Фит үлгүсүндөгү автоунаанын бажы алымы учурда 390 доллар болсо, жаңы жылдан кийин бул суммага дагы 2990 доллар кошулат. Ал эми 2019-жылдагы бажы алымы 5980 долларды түзөт.
Эми чыкканына 2 жана 10 жыл болгон, кыймылдаткычынын көлөмү 2000 сантиметр куб автоунааларды 2019-жылдагы тариф менен эсептеп көрсөк:
2019-жылдагы тариф боюнча:
Тарифтик торчону карап көргөндө эң жогорку бажы алымы эски унааларга тиерин байкоого болот. Ошентип жаңы унаалардын бажы алымы эскилерге салыштырмалуу бир аз арзан болмокчу. Бирок жаңы унаалардын өз баасы карапайым элдин чөнтөгүнө чак келбейт. Бизде жаңы, кымбат унааларды эсептелүү гана адамдар минишет. Аларга унаа кымбаттайбы же жокпу баары бир эмеспи.
2014-жылы алынып келинген автотранспортту бажылык тариздөө чыгарылган жылына карата:
Кымбаттоонун этаптары төмөнкү торчодо көрсөтүлгөн:
Нурбек Абдыкадыров
koom@super.kg
"Супер-Инфо" гезитинин материалдары жеке колдонууда гана уруксат.
Жалпыга таратуу "Супер-Инфо" гезитинин редакциясынын жазуу түрүндөгү уруксаты менен гана болушу мүмкүн.
Комментарийлер (80)
Мунун кесепети ото кейиштуу болот. Жонокой телефондо суйлошууну кымбаттата коемун деп мындан мурдакы бийлик эмне болгону силерге сабак болбоду корунот?...
_KipchaK_, en tuuru aittyn
Башка тушконду коз корот.
ТС га киргенде айлык акы, пенсия, пособиялар да Россия менен Казакстандын денгээлидне болуш керек. Бирок андай болушуна козум жетпейт. Бийликтегилер менен бизнестегилерге эле жакшы болбосо карапайым элге кыйын болот ко
Мигранттарга деле пайдасы жок экен зачем нам таможный союз Казакттар таможный союзга кошулуп алып кымбатчылык болуп кетти го Казакттар айтат таможный союзга башынар болсо кошулбагыла деп
пайдасы орустарга кыргыздын жемиштерин арзан алып кетет. биздикилердин озунун бизнеси онуксо болду??
атамбаев м.н жолугуп бир суйлошсом бадрендерден берип туздап алат элем жаадырат элем колбасалардан
биздин ат минеерлер оздорун гана ойлошот,оздорунун бизнеси журушуп оздору байып,чирип жата беришсе.калганы кызыксыз аларга!ЖК отургандар оздору монополия кылып жатышат,антимонополия эс алып жаткан кезиго чагымда(ооздорун майлап коюшса керек ЖК).
Урматтуу окурмандар,биз автомашинанын кымбаттаганын кайгы кылып жатабыз. Ал эч нерсе эмес, 20 жылдан бери соода сатык менен тиргилик кылып келе жаткан элибиздин тиргилиги так токтойт. Этти болсо майрамдарда гана сатып жеп калышыбыз мумкун. Себеби бажы биримдигине кирген мамлекеттерде учурда эттин баасы 600-800 сом болуп жатса, бизде кантип эле эттин баасы 310 сом бйодон тура берсин. Турмуш тиричилигибиз, медициналык аппарат жана шаймандар баардыгы Кытай жана башка чет олколордон келип жатат. РФ
Созум аягына чыкпай калды, кыскасы тарых корсотот. Дуйнолук соода уюумунан чыгып, тар бажы союзуна киргенибиздин кесепетин!
Анда эч кимди куноолой албай калабыз. Себеби Т.Сариев туз эфирде созундо, кийин кыйналып кетсек менден корбогуло деп ачык айткан. Ал озуно если что бир нерсе болсо деп алиби жасап койду
кыймылсыз мулк (квартиралар) да которулобу,?
Кыргызстан Бажы биримдигинин босогосун аттаганы туран учурда кара пайым элдин жашоосу кандай болот деген суроо.. супер кg окуудум эле жер жемиштери 3-5 пайызга чейин осушуу мункун деп. Эгер ошол кеп, акыйкатка айланса кандай болот? 15000 сом болсо ушул учурда, он кап ундун басы! бажыга керген учурда 15750 сом болот. Жер жемиштерди эсептей турган болсок! Анда биздин, келе турган мундарды, карыз менен багабызбы? урматуу тугандар!!!
Эч канча кымбаттабайт,анткени орусия менен кz жаны автосалондон машина минишет эски машинаны башыны урмак беле.эски машиналар ушу кыргыздарга эле буйруйт.ТС киргенден кийин фитти 10000$ алгандан кору 400000 рубльга москвадан автосалондон жаны машина Аллан жакшы эмеспи.
Улам уламеле тонкоруш, митингдер ушуга алыпкелди.Эми киргенден кийин тынчык болот деп ойлойм, мындай иш референдум менен эл чечсе болмок жалгыз АША эмес
карапайым калктын эле канын соруп бутмой болуштугоо. Ар ким оз очогуна гул тартып только оз кызыкчылыктары учун
