ГАЙМОРИТКЕ ТИШ ООРУСУ ДА ЖЕТКИРЕТ

ГАЙМОРИТ ЭМНЕДЕН КЕЛИП ЧЫГАТ?
Жогорку дем алуу жолдору мурундун чел кабыкчасын жана мурун жанындагы көң­дөйлөрдү жууп-тазалап туруучу былжырды иштеп чыгарып турат. Суукка урунганда мурун чел кабыгы көөп, кан тамырлар ичкерет. Былжыр болсо кан тамырлар ичкерген жерден нары өтпөй калат да, мурун жанындагы көңдөйлөргө топтолот. Топтолгон массада микробдор көбөйөт да, бир караганда «күнөөсүз» болуп эсептелген мурун бүтүү, гайморитке айланат.
Эгер мурун бүтүү, сасык тумоо эки аптадан ашык созулуп, мурундан сүйлөө пайда болсо, жөтөлгөндө мурундун эки тарабында тең оорутуу байкалса, чимкирик жабышкак (илээшме) болсо, анда көңдөйлөр толуп, сезгенүү башталды дей бериңиз.
Гайморит сасык тумоодон сырткары кызамыктын жана башка жугуштуу оорулардын өтүшүп кетишинен да келип чыгат.
Гайморит илимий түрдө «ириңдүү синусит» деп аталат.

АЗУУ ТИШТЕРДИН ООРУСУ ДА ГАЙМОРИТТИ ЖАРАТАТ

Гаймориттин келип чыгышына үстүңкү акыркы төрт азуу тиштин тамырынын ооруганы да себепчи болот. Анткени, мурун көңдөйлөрү азуу тиштердин түбүнө жакын жайгашкандыктан, тиштердин түбү ооруга чалдыкканда микробдор көң­дөйлөргө өтүп кетет да, гаймориттик сезгенүүнү жаратат. Андыктан, азуу тиштерди жулууда стоматологдор абайлоолору зарыл.

ООРУ ЭМНЕСИ МЕНЕН КОРКУНУЧТУУ?

• Ириңдүү масса сыртка чыгууга каалаган жагынан жол издейт. Көбүнчө көз көңдөйүнө туш келет. Бул абсцесске (ириңдүү сезгенүү), флегмонага алып келет.
• Сезгенүү баш мээнин кабыктарына тарап, менингитти жаратат.
• Көңдөйлөр­дөгү сезгенүү процесси пневмониянын, өнөкөт бронхиттин, бронхиалдык астманын өөрчүп кетишин шарттайт.
• Мээнин кан тамырларында кандын уюп калышына да жеткириши мүмкүн.
• Жыт билүү сезими төмөндөйт.
• Бет нерви залал тартып, “невралгия” оорусу келип чыгат жана башка.

ГАЙМОРИТТИН БЕЛГИЛЕРИ

Оорутуу мурундун көңдөйлөрүн, маңдайды, кээде беттин жарымын камтыйт. Мурундан дем алуу кыйындайт, мурундан жыты жагымсыз суюктук бөлүнүп чыгат, көздөн жаш агат, жыт билүү төмөндөйт. Кээде ооруга чалдыккан көңдөйлөр тарап шишийт, калтыроо пайда болушу мүмкүн. Дененин табы курч кармаган гайморитте 38 градуска жетет же андан да жогору болот.

ДИАГНОЗДУ ТАКТОО ҮЧҮН…

Алгач ооруга чалдыккан адамдын ооруга кантип чалдыгып калгандыгынын себеби такталат. Диагнозду так билүү үчүн мурундун жанындагы көңдөйлөрдү рентгенге тарттыруу сунушталат. Үстүңкү жаактагы гаймор көңдөйлөрүнө атайын ийне менен тешүү (пункция) жүргүзүлөт. Анализге деп сордурулуп алынган суюктук текшерүүдөн өткөрүлөт.

ДАРЫЛОО

Дарылоонун ыкмалары бир топ:
а) Оорунун оор же жеңил түрүнө карап, антибиотиктерди вена кан тамырына саюу жүргүзүлүп, ооруну басаңдатуучу дары каражаттары сунушталат.
б) «ЯМИК» синус-кататери колдонулат. Бул аспаптын жардамы менен бир учурда эле бир нече көңдөйлөрдөгү ириңдерди сордуруп алууга болот.
в) Мурун көңдөйлөрүнөн суюктуктар (ириң) сордурулуп алынгандан кийин көңдөйлөргө шприц аркылуу антибиотиктер куюлуп жуулат.
г) Физиотерапевттик процедуралар сунушталат.
д) Оору оор түрдө болсо, анда операция жасалат.

Эскертүүлөр!

• Мурундан ириң чыгып жактан кезде ысык басууга болбойт.
• Баштын ооруганы күчөп, дене табы көтөрүлсө, өз алдынча дарыланып, ооруну тереңдетип жибербөө үчүн тезинен дарыгерге кайрылуу зарыл.
• Элдик медицинадагы ыкмаларды колдонуудан мурда врач менен кеңешип алган туура.

Мурунга тамчылатуучу дарыларды туура колдон!

• Эгер башты чалкалатып туруп эле дарыны мурунга куюп жиберсе, анда дары кеңилжээрге түз эле агып түшүп кетет. Ошентип, эч кандай дарылык таасири жок калат. Дарынын таасири болуусу үчүн оң таноого дары куярда башты сол ийинге, ал эми сол таноого дары куярда башты оң ийин жакка кыйшайтуу кажет.
• Кан тамырларды ичкертүүчү тамчылатма «Нафтизин», “Глазолин» сыяктуу дарыларды 3-5 күндөн ашык колдонууга болбойт. Анткени, андан ашык колдонгондо медикаментоздук мурун оорусу келип чыгат да, мурундун чел кабыгынын кан тамырлары жыйрылбастан кенен бойдон калат. Натыйжада мурун дайыма толуп жүрө баштайт. Муну болсо хирургиялык операция тарабынан гана калыпка келтирүүгө болот.

Даярдаган Канымжан Усупбекова