КАНТИП ИПОТЕКАГА ҮЙ АЛСА БОЛОТ?

2019-жылдын октябрь, ноябрь айларынан тарта Мамлекеттик ипотекалык компания 6 пайыз үстөгү менен ипотекалык насыяларды бере башташы мүмкүн. Компания буга каражат тартуу иштерин жүргүзүп жаткандыгы тууралуу билдирген. Учурда үйгө муктаж, бирок нак акчасы жоктор көп. Ошондуктан ипотекалык насыяга суроо-талап күч. Жарандар ипотекалык насыя алуу, үйлүү болуш үчүн эмне кылышы керек экенин төмөнкү материалда айтып беребиз.

МАМЛЕКЕТТИК ИПОТЕКА КИМДЕРГЕ БЕРИЛЕТ?
«Жеңилдетилген ипотека» багыты боюнча (бюджеттик мекемелерде иштеген кызматкерлер үчүн) катышуучуларды тандоо критерийлери:

• Жашы 21 жаштан жогору, Кыргызстандын жараны;
• Жалпы эмгек тажрыйбасы 3 жылдан кем эмес;
• Катышуучунун өзүнө жана аялына (күйөөсүнө), балдарына катталган турак жайы жок болушу керек;
• Ушул эле үй-бүлө мүчөлөрүндө жана катышуучуда ипотека алууга арыз берген күнгө чейинки 3 жыл аралыгында турак жайга байланыштуу кандайдыр бир жарандык-укуктук бүтүмдөрдүн жоктугу;
• Катышуучунун кредитти төлөөгө жөндөмдүүлүгү;

Программанын катышуучуларынын арыздарын кароодо Турак жай маселелери боюнча комиссия биринчи кезекте ипотекалык кредит алуу укугун төмөнкүлөргө берет:

• 5 же андан көп балдары бар, көп балалуу үй-бүлөлөргө;
• Ден соолугунун мүмкүнчүлүгү чектелген балдарды тарбиялап жаткан адамдарга.

Бюджеттик мекемеде иштеген жарандардан тышкары бардык эле жарандар (жеке менчик ишканаларда иштегендер дагы) «Арзан ипотека» программасы боюнча арыз бере алышат. Бул программа боюнча кайрылган жарандардын арыздары деле жогорудагыдай критерийлер менен каралат.

НАСЫЯНЫН ШАРТТАРЫ КАНДАЙ?
Ипотекалык насыяны 2 багытта алууга мүмкүн. 1) Даяр турак жайды сатып алуу үчүн насыя. 2) Жеке турак жайды куруу механизми.

1) Даяр турак жайды сатып алуу үчүн:

• Насыянын мөөнөтү – 5 жылдан 15 жылга чейин;
• Валютасы – кыргыз сому;
• Суммасы – 3 миллион сомго чейин;
• Баштапкы төлөм – сатып алынуучу турак жайдын баасынын 10 пайызынан кем эмес суммасы;

Даяр турак жайды сатып алуу үчүн насыянын пайыздык чендери:

• Турак жайдын баасынын 30 пайыздан ашыгын төлөгөндө, жылына насыяны 7 пайыз менен төлөө;
• Турак жайдын баасынын 20-30 пайызын төлөгөндө, жылына насыяны 8 пайыз менен төлөө;
• Турак жайдын баасынын 10-20 пайызын төлөгөндө, жылына насыяны 9 пайыз менен төлөө;

2) Жеке турак жайды куруу үчүн:

• Насыянын мөөнөтү – 5 жылдан 15 жылга чейин (турак жайды куруу мөөнөтү 18 айга чейин);
• Валютасы – кыргыз сому;
• Суммасы – 3 миллион сомго чейин;
• Баштапкы төлөм – курулуштун сметалык наркынын 20 пайызынан кем эмес.

Жеке турак жайды куруу үчүн алынган насыянын пайыздык чендери:

• Курулуш жүрүп жатканда жылына 11 пайыз менен төлөө;
• Курулуш бүткөндөн кийин 7 пайыз менен төлөө;

Эскертүү! Жеке турак жайды куруу үчүн насыя жер тилкеси бар жарандарга гана берилет. Ошондой эле долбоор жана жалпы чыгымдын сметасы талап кылынат.

«Арзан ипотека» багыты боюнча (бардык жарандар, анын ичинде жеке менчик чөйрөдө иштеген жарандар) ипотекалык насыянын шарттары:

• Насыянын мөөнөтү – 5 жылдан 15 жылга чейин;
• Валютасы – кыргыз сому;
• Суммасы – 3 миллион сомго чейин;
• Баштапкы төлөм – сатып алынуучу турак жайдын баасынын 20 пайызынан кем эмес суммасы;
• Жеке менчик чөйрөдө иштегендер үчүн 20 пайызынан кем эмес сумманы төлөгөндө жылына 14 пайыз менен төгөт.

ИПОТЕКА АЛУУ ҮЧҮН КАНДАЙ ДОКУМЕНТТЕР КЕРЕК?

• Паспорттун көчүрмөсү (салыштыруу үчүн түп нускасы);
• Программага катышууга анкета-арыз;
• Эмгек китепчесинин көчүрмөсү (иш берүүчү тарабынан күбөлөндүрүлгөн);
• Нике тууралуу күбөлүктүн көчүрмөсүн (салыштыруу үчүн түп нускасы);
• Балдарынын туулгандыгы тууралуу күбөлүктөрүнүн көчүрмөлөрүн (салыштыруу үчүн түп нускасы);
• Турак жайынын жоктугун тастыктаган тиешелүү мамлекеттик органдын маалым каты;
• Жашаган жеринен маалым кат;

Программанын «Арзан ипотека» багыты боюнча (бардык жарандар) катышууга арыз берүү үчүн деле ушул документтер жана буга кошумча:

• Жеке ишкер катары каттоо күбөлүгү же ишкерликке патент жана төлөнгөн салыктар тууралуу дүмүрчөктөр, айлык тууралуу маалым кат керек.

МАМЛЕКЕТТИК ИПОТЕКАЛЫК НАСЫЯ АЛУУ КАНДАЙ КАДАМДАР МЕНЕН ЖҮРӨТ?

Гүлжан Асанкожоева
koom@super.kg