Күз – иммунитетти бекемдөө үчүн маанилүү учур. Көпчүлүк ата-эне суук түшөрү менен кантип сезондук сасык тумоо жана вирустук инфекциялардан балдарды коргойбуз деп ойлонуп, балдардын иммунитетин бекемдөө үчүн ар кандай чараларды көрө башташат. Бирок врач-педиатр Элнура Жумашева күзүндө эле эмес, төрт мезгилде тең балдардын иммунитетине көңүл буруу керектигин эскертет. Алдыда адистен кеңеш.
ИММУНИТЕТ КАНТИП ТҮЗҮЛӨТ?
Организмдин коргоочу функциясы иммундук систем же кыскача иммунитет деп аталат. Ал сырттан келген ар кандай бактерия, вирус жана микроорганизмдерге каршы күрөшүп, адамдын организмин коргойт. Иммунитеттин эки түрүн белгилешет: тубаса жана кийин түзүлгөн. Тубаса иммундук систем тукумдан өткөн. Ал бала төрөлгөндөн баштап активдүү болот. Ал териден, көздүн чел кабыгынан жана дем алуу, ичеги-карын жана жыныс-заара жолдорун каптаган былжыр челден турат. Мунун баары баланын денесин коргоого жардам берүү үчүн физикалык тоскоолдуктарды жаратат. Кийин түзүлгөн иммундук систем тубаса иммундук системдин жардамы менен денени белгилүү бир “баскынчылардан” коргоо үчүн клеткаларды (антителолорду) иштеп чыгат. Бул антителолорду В-лимфоциттер деп аталган клеткалар өндүрүшөт. Кийин түзүлгөн иммундук систем адамдын бүткүл жашоосунда өзгөрүп турат.
ИММУНИТЕТТИН ТҮШҮҮСҮНӨ ЭМНЕЛЕР ТААСИР ЭТЕТ?
Балдардын иммунитетинин түшүүсүнүн бир нече себептери бар:
СУУК ТҮШӨ БАШТАГАНДАГЫ ООРУЛАРДАН КАНТИП КОРГОНУУ КЕРЕК?
Балдарда кыш мезгили жакындаганда сезондук оорулар башталат. Бул вирустук оорулардын күчөшү жылуу абалдан суук абалга өткөндөгү адамдын организминин адаптацияланышы. Ошондой эле күзүндө мектеп, бала бакчалар ачылып, балдардын байланыштары күчөйт. Ошол учурда бири-бирине вирустук, инфекциялык оорулар жугат. Мунун алдын алыш үчүн ата-эне баланын организмине төрт мезгил бою кам көрүш керек. Ал үчүн ар бир ата-эне баланын иммунитетин түшүргөн себептерден арылып, ар дайым балага, анын организмине, абалына көңүл буруусу зарыл.
ИММУНИТЕТТИН ТӨМӨНДӨГӨНҮНҮН БЕЛГИЛЕРИ:
Баланын тырмактары сынып, чачтары түшүп, алсырап, көп тердеп, кара күч талап кылынган иштерге туруштук бере албай чарчайт. Шалдырап көп уктоо же уйкусуздук, эс-тутуму начарлоо, вирустук ооруларга, сасык тумоого бат-бат кабылуу, кайра-кайра эле ооруй берсе иммунитети жакшы эмес экендиктин белгиси. Негизи бала 6 айдын ичинде 4-5 жолудан көп ооруса, демек, анын иммунитети жакшы эмес дегенди билдирет.
КАНДАЙ ВИТАМИНДЕРДИ БЕРИШ КЕРЕК?
Организмге негизи витаминдер табигый жол менен, тагыраагы, табигый таза азыктардан тамак аркылуу барганы жакшы. Ата-эне өзү билип эле дарыканалардан же ар кайсы компаниялардан ар түрдүү витаминдерди алып бере бергени туура эмес. Балага 6 айга чейин эч кандай витамин берүү шарт эмес. Ал эмчектин сүтү аркылуу жетиштүү барат. Адатта 6 айга чейин рахит ооруларынын алдын алуу үчүн Д витаминин беришет, бул педиатрдын сунуштамасы менен гана берилет. Анткени баланын эмгеги каткан, ката элегине карап дарыгердин көзөмөлүндө ичиши керек. 6 айдан 2 жашка чейин аз кандуулук менен күрөшөбүз. Андан кийин акыл-эси өсүүсү үчүн В витаминдер тобун сунуштайбыз. Андан кийин эске тутуусун жакшыртуу үчүн магний препараттары, В, С витаминдер тобун, кальций, цинк, ушуга окшогон витаминдерди берип туруу зарыл. Бирок мунун баары педиатрдын кеңеши менен гана.
АНТИБИОТИКТЕР ИММУНИТЕТТИ ТҮШҮРӨБҮ?
Адатта ооруп айыккан балада иммунитет төмөндөйт. Буга антибиотик эмес, оору себепкер. Бирок ооруп калса дароо эле өз билемдик менен антибиотик бере салуу, антибиотиктин күчтүүлөрүн колдонуу, ашыкча колдонуу зыянын тийгизет. Анткени антибиотиктер микроорганизмдерди, бактерияларды өлтүрөт. А организмде пайдалуу, иммунитетке жардамчы дагы бактериялар бар. Кээде кандайдыр бир шартка байланыштуу, энесинен инфекция жугуп калган учурда же дагы башка учурда балага антибиотик бербесе болбойт. Андыктан антибиотикти врач менен кеңешип гана колдонуңуз.
БАЛА БАКЧАГА ДАЯРДЫК:
Гемоглобини нормадабы?
Психо-эмоционалдык абалы, чөйрө менен кандай? Зарылдыгына жараша невропатологдон да кеңеш алсаңыз болот.
Тамакты кандай жейт, өз алдынча жейби?
Мите курттары жокпу, текшериш керек. Анткени бул баланын өзүнө эле зыян болбостон, бакчадагы башка балдарга да жугушу мүмкүн.
Гулийпа Маметосмон кызы