Арсалан Будажапов, балбан: КЫРГЫЗ ЖЕЛЕГИН КӨТӨРҮП ЖАТКАНЫМА СЫЙМЫКТАНАМ”

Эркин күрөш боюнча Кыргызстандын атынан күрөшүп келе жаткан бурятиялык балбан Арсалан Будажаповду кепке тарттык. Ал 2022-жылы Бүткүл дүйнөлүк күрөш уюмунун рейтингинде өз салмак ченинде 2-орунду ээледи. “Кыргызстандын атынан чыгып жатканыма апам абдан сыймыктанат. Себеби апам кыргыз кызы” деген балбандын маегине көз чаптырыңыз.

БАЛБАН ТУУРАЛУУ:

Туулган жылы – 1993-жыл, 21-май

Туулган жери – Забайкальск крайы, Цокто-Хангил айылы

Бою – 173 сантиметр

Салмагы – 79 килограмм

Билими – Бурят мамлекеттик университети, дене тарбия, спорт жана туризм факультетин бүтүргөн

Үй-бүлөлүк абалы – үй-бүлөлүү, 2 уул, 1 кыздын атасы

Жетишкендиктери – Кыргыз Республикасынын чемпиону, Азия чемпиону жана күмүш, коло медаль ээси, Дүйнө кубогунун, Дүйнө чемпиондугунун коло медалынын ээси.

– Саламатсызбы, Арсалан? Жакында АКШда өткөн Дүйнө кубогуна катыштыңыз, кепти ошондон баштайлы.

– Саламатсызбы? Дүйнө кубогу жалпысынан жакшы өттү. Коло медаль тагындым. Буга дагы кубанычтамын. Дүйнө кубогунан кийин Кыргызстандын эркин күрөш боюнча курама командасы машыктыруучулар Руслан Мажинов, Сүймөнкул Таабалды уулу, Ислам Тазабековдун жетекчилиги алдында АКШда эки жума машыгуу жыйынын өттүк. 27-декабрда жалпы команда мүчөлөрү Бишкекке кайтып келдик.

– Бүткүл дүйнөлүк күрөш уюмунун жылды жыйынтыктоочу рейтингинде 2-саптан орун алдыңыз, ушундай жыйынтыкты күттүңүз беле?

– Дүйнөлүк рейтингде экинчи саптан орун алганыма таң калдым, ошону менен бирге абдан кубандым. Албетте, бул жыл бою рейтингдик турнирлерге катышып упай топтогонумдун жыйынтыгы деңизчи. Мындай жыйынтыкка жетүүнү баары каалашат. Мен деле мурун башкалардын рейтингдеги ордун көрүп, алдыга чыгууну самачумун. Чынын айтсам, алдынкы катарда болом деп ойлогон эмесмин, күтүүсүз жерден ушундай жакшы жаңылык болду. Бул жылы Дүйнө чемпиондугундагы жакшы рейтингдик көрсөткүчүм үчүн мени Дүйнө кубогуна чакырышты. Дүйнөлүк курама команданын катарында күрөшүп, 3-орунду ээледик.

– Кыргызстандын атынан күрөшүп калууңузга эмне түрткү болгон? Жакындарыңыз кандай кабыл алышкан?

– Анткени мен жарым кыргызмын да. Ата-энем, жакындарымдын чечими, өзүмдүн каалоом менен эле Кыргызстандын атынан күрөшүп баштагам. Албетте, жакындарым Кыргызстандын атынан чыгып жатканымды кубануу, сыймыктануу менен кабыл алышат. Бул кадамыма өзгөчө апам сыймыктанат. Себеби апам кыргыз кызы да. Кыргыз желегин көтөрүп жатканым үчүн өзүм да сыймыктанам. Бурятияда менин жарым кыргыз экенимди билишет, андыктан баары түшүнүү менен кабыл алып, колдоо гана көрсөтүп турушат.

– Дагы да карьераңызды Кыргызстандын атынан уланта бересизби?

– Ооба, албетте.

– Өзүңүз тууралуу айтып бериңизчи.

– Үй-бүлөдө беш бир тууганбыз. Эки эжем, карындашым жана иним бар. Мектепти да, университетти да жакшы окуп бүтүргөм. Өзүм үй-бүлөлүүмүн. Биздин үй-бүлө спортчулардан куралган. Жубайым күрөш боюнча эл аралык класстагы спорт чебери. Мени ар дайым колдоп турат. Экөөбүз эки уул, бир кызды өстүрүп жатабыз.

– Күрөшкө кантип келип калгансыз?

– Атам мурда күрөшүп жүргөн. Негизи, биздин мектепте, айылда күрөш тармагы абдан өнүккөн. Бала бакчага барган кезимде чоң тайпага которулгандан тартып эле күрөшкө бара баштагам. Бала бакчадан чыгарым менен күрөш залына барчумун. Ошентип жүрүп эле күрөш дүйнөсү мени өзүнө тартып кетти. Бала кезимден эле мыкты балбан болууну, дүйнөлүк аренада күрөшүп, медалдарды алууну кыялданчумун. Күрөш менен алектенгениме дээрлик 20 жылдан ашты.

– Алдыга койгон максаттарыңыз кандай?

– Негизги максатым – Олимпиада оюндарынын алтын медалын тагынуу.

– Беттеште физикалык даярдык менен катар психикалык даярдык дагы маанилүүбү?

– Мелдештин алдында сөзсүз түрдө физикалык жактан даярдыктарды көрөбүз. Ал эми мелдеш учурунда психологиялык жактан ким даяр болсо, ошол жеңишке жетишет.

– Негизи, спортчулардын көп убактысы машыгуу менен өтөт эмеспи. Спорттон тышкары эмне менен алектенесиз?

– Мелдештердин, сборлордун ортосундагы убакытта ата-энемдин үйүнө барам. Жылкы фермабыз бар, аттарды карап, фермадагы иштер менен алектенем. Көбүнчө табият коюнунда убакыт өткөрөм. Үй-бүлөм менен бирге ар кандай эс алуучу жактарга, чет өлкөлөргө чыгып турабыз. Балдарым менен убакыт өткөрүүгө аракет кылам. Азыр улуу балам дзюдого барып жатат, аны машыгууга алып барам. Өзүмдүн “Олимпиец” деген спорттук дүкөнүм бар, анын иштери менен алек болом.

– Маегиңизге рахмат. Сизге ийгиликтерди каалайбыз. Кыргыз желегин желбирете беришиңизге тилектешпиз.

Динара Акимова