Дүйнө боюнча сыра ичүүдө эч кимди алдыга салбайт... Жомоктогудай кооз сепилдер... Маданиятту жана билимдүү эл... Чехия! Бул өлкөгө кызыктыңызбы, анда чогуу саякаттайлы.
Борбору – Прага
Аянты – 78 866 чарчы чакырым
Калкынын саны – 10 533 000 (2022-жыл)
Тили – чех тили
Президенти – Пётр Павел
Башкаруу системи – парламенттик республика
Валютасы – чех крону (1 чех крону 3,98 сомго барабар)
Тутунган дини – католик
Тарыхы бай мамлекет
Чехиянын эли, өзгөчөлүктөрү тууралуу аталган өлкөнүн Колин шаарында “Toyota Motor” заводунда оператор-логист болуп иштеп жаткан мекендешибиз Камбар Стамбек уулу буларга токтолду:
– 4 жылдан бери ушул өлкөдө эмгектенем. Чехияда көпчүлүгү эски тарыхый шаарлар. Европада жаңы салынчу имарат тарыхый имараттардан бийик болбой, канча бир чакырым алыс курулушу керек деген эреже бар, ошого ылайык, жаңы салынгандары аз, болсо да шаардан сырткары жайгашкан. Тарыхый сепил, коргон, ак сарайлар өлкөнү кооздоп турат.
Эли болсо өтө карапайым, маданияттуу. Тазалыкка, тартипке, коопсуздукка, билимге, спортко басым жасашат. Бала эле эмес, иттерине да аяр мамиле кылышат. Эгерде ит кароосуз көчөгө чыгып кетсе коопсуздук кызматкерлери аны кармап, кимге таандык экенин моюнтугундагы чиптен билип, ээсине айып пул салат. Автоунаа айдап баратканда коопсуздук курун тагынуу милдеттүү эрежелерден. Эгер жүргүнчү кур тагынбаса айдоочуга эмес, жүргүнчүгө айып пул салынат. Автобуста жүргүнчүлөр да сөзсүз түрдө коопсуздук курун тагынышы керек. Жаштар өз тилинен башка англис, немис же француз тилин билишет. Футбол талаалары, спорттук аянтчалар, машыгуу залдары абдан көп. Футбол менен хоккейди негизги спорттук оюндарынан.
Жумушсуздук жокко эсе, селсаяк же аракечтер эле жумушсуз жүрбөсө, калганы баары иштейт. Жаштар кара жумушта дээрлик иштешпейт, андай жумуштарга көбүнчө мигранттар тартылат. Мындайча айтканда, өнөр жайларын мигранттар эле иштетүүдө. Тейлөө тармагы, курулушта да мигранттар көп. Ал эми жаштар башка өнүккөн өлкөлөргө барып иштөөгө кызыкдар. Көчөдөн бирөө бирөө менен мушташып жатканын көрбөйсүң, кылмыштуулук жокко эсе, ошондой эле булар жең ичинен иш бүтүрүү дегенди билишпейт.
Айыл чарбасында кызылча, жүгөрү, арпа көп айдалат. Арпадан жасалган чехтердин сырасы Европада жогору бааланат. Өздөрү да көп ичишет. Ичкендин эртеси биз сыяктуу жумушка барбай коюу деген буларда жок (күлүп). Эң аз айлык маяна 1000 евродон башталат. Украина менен Орусияда болуп жаткан согуштун кесепетинен бул жакта да былтыртан бери кымбатчылык болуп, азык-түлүк, мунай, кызмат көрсөтүү жана башкалар эки эсе көтөрүлдү. Ошентсе да айлыктан капитал топтоого болот.
Асел Ишенбай кызы