ОРУСИЯ КЫРГЫЗДАРДЫ УЛУТЧУЛ ДЕП АЙЫПТООДО

25-апрелде Орусиянын РТР каналынын “Атайын кабарчы” аттуу ток-шоусун көргөн кыргыз баласы капа болуп, кыжырданары анык. “Орусиясыз” деген аталыштагы бул берүүдө орусиялыктар Кыргызстандагы бир боорлорунун турмушун мышык ыйлагыдай деп көрсөтүп, буга кыргыздарды күнөөлөштү.

“КЫРГЫЗ-ӨЗБЕК УРУШСА, ОРТО ЖОЛДО ОРУСКА КЫЙЫН”
Телеберүү аталган каналдын кабарчысынын “Бишкек. Иттердин мушташы чемпиондугуна СССР мезгилинде тыюу салынса, азыр бул кадимки көрүнүшкө айланган” деп ит урушту көрсөткөнүнөн башталды. Андан ары сөзүн: “Аба ырайынын сууктугуна карабай Бишкекте ысык. Анткени Ак үйдүн дарбазасын каккылап ар жумада митингге чыккан эле эл. Ал эми өлкөнүн түштүгү жымжырт. Туура, бул жерде бир жыл мурда кыргыз-өзбек коогалаңы болуп, жүздөгөн адамдар кыйылган”,- деп улап, репортаждын ток этер жерине өттү.
Ал Жалал-Абадда орус улутундагы чиркөө кызматкери Июнь окуясында өзбек улутундагы жаш балдар менен аялдарды чиркөөдө сактап калганын “чиркөөнүн сыртында илинип турган Орусиянын желеги сес бердиби, чиркөөгө тийишкен эмес” деп “баатырдыгын” баяндады. Кабарчы “кыргыз-өзбек урушса, ортодо орустарга эле кыйын” деп мисал катары Өзгөндө май токоч саткан Еленаны сөзгө тартты. “Түштүк окуясында мени дарыяга ыргытып жиберишти, аман калдым. Улутчулдук бул жерде өтө өнүккөн. “Кыргызстанда жашайсыңбы, анда кыргызча сүйлө” деп демитишет”,- деп “арманын” айтып алды.

“МАЙМЫЛДАР КЫРГЫЗЧА ҮЙРӨНҮП КАЛЫШМАК”
Бишкектеги Орус драма театрына келип, жетекчиси Воробьёв менен баарлашкан кабарчы “бир гана ушул драма театрда улутчулдук жок. Анткени кыргыз артисти орусча сүйлөп аткарат” дейт. Биздин президент Орусия десе маегин бергенге шашканбы, айтор, бул ток-шоунун арасында ажобуздун сүйлөгөнү да жүрөт. Болгондо да “Мамлекеттик тил комиссиясынын жетекчиси географиялык орусча аталыштарды кыргызча кылабыз дейт. Кыргыз – акылдуу эл, андайга жол бербейт” деген сөзүн кошуп коюптур.
Кыргызстандагы орус бирикмесинин өкүлү Александр Иванов “Ишенбай Абдыразаков деген коомдук ишмер министр Ташбаевди “ушунча жылдан бери кыргыз тилин маймылдар да үйрөнүп калышмак, сиз маймылча жоксузбу?” деп орусча сүйлөтпөй койгон” деп нааразы.

ТАРЫХТЫ ТАНГАН ОКУУЧУ
Дагы бир мисал келтириптир, Миша аттуу Бишкектин мектеп окуучусунан. Ал “Кыргызстан тарыхы” китебин ачып, “Кыргызстан Орусия империясынын колониялыгы астында” деген теманы окуп берди. Анан сабакта классташтарына “китептеги материал туура эмес” деп айтканда, алар сабап салганын бежиреп отурат.
Ушул жерде дагы бир маселе жатат. Эмне, мекенибиздеги орус мектептеринде тарых сабагын дал ошол окуучу орус каналына тарыхты тангандай окутабы? Кыргызстандын жараны, Мишанын энеси Светлана: “Орусия – биздин мекенибиз. Бирок Орусияга барсак, биз жыргамак белек? Колхоздо иштейбиз, а мен уйду сүрөттөн гана көргөм, мен андайга көнбөйм”,- дейт. Албетте, көнбөйт. Анткени ал Кыргызстанда ээн-эркин жашап жүрөт, айылда эмес, шаарда.
“Кыргызстан – жалпыбыздын үйүбүз” деген ураан менен жашап, башка улутту “аке-жакелеп” сыйласак да, укканыбыз – “кыргыздар улутчул”. Шайлоо жакындап калганда эле Орусия “оорусун” карматып, калп күйүмүш болуп, кыр көрсөтүүнү адат кылып алды. Ал эми Орусияда жүргөн кыргыз кулундарынын улутчул "такыр баштардын" колунан каза таап кордолгонун эстесең жүрөк титирейт...

Бурул Исмаилова
koom@super.kg