ЧЫГЫШ БИЙИ – АЯЛЗАТТЫН СЫРДУУ СУЛУУЛУГУ ЖАНА ИЧКИ ГАРМОНИЯСЫ

Чыгыш бийи – бул жөн гана кооз кыймылдардын жыйындысы эмес, кылымдар бою аялзатынын сырдуулугун, назиктигин жана ички күчүн ачып келген өнөр. Анын ар бир кыймылы музыка менен айкалышып, ички дүйнө менен сырткы чындыкты бириктирген терең философияны камтыйт. Барабандын ар бир добушу, терең дем алуу, назик колдордун ийкемдүү кыймылдары адамды ушул бийдин сыйкырдуу дүйнөсүнө тартып, руханий жана физикалык өзгөрүүлөргө жетелейт. Бул өнөр дененин ийкемдүүлүгүн өнүктүрүү гана эмес, аял кишинин өзүнө болгон ишенимин бекемдөөгө, өзүнүн табиятын аңдап-түшүнүүгө жардам берет.

Бул макалада чыгыш бийи тууралуу кенен кеп салып, аялдык күчтү ойготкон өнөрдү аркалап келаткан бийчи жана машыктыруучу Айшоола Жумгалбек кызы менен маек курабыз.

Кылымдарды аралаган өнөр

Чыгыш бийинин тарыхы миңдеген жылдарга барып такалат. Байыркы Египетте, Индияда жана Жакынкы Чыгыш өлкөлөрүндө бул бий төрөт процессин жеңилдетүү максатында колдонулганы айтылат. Аялдар белдин жана жамбаштын ийкемдүү кыймылдары аркылуу денени бошотуп, аны жаңы жашоого даярдаган.

Кийинчерээк чыгыш бийи маданий жана диний жөрөлгөлөрдөн чыгып, өнөр дүйнөсүнө аралашкан. Египет, Түркия, Ливан, Марокко жана башка араб өлкөлөрү бул бийди өздөрүнө мүнөздүү стилдер менен байытып, сахнага алып чыгышкан. Бүгүнкү күндө чыгыш бийи дүйнөнүн төрт бурчунда кеңири жайылып, көптөгөн аялдар үчүн денени чыңдап, ички дүйнөнү гармонияга келтирүүчү уникалдуу өнөр катары таанылууда.

“Жаш курак тоскоолдук жаратпайт”

– Көптөр чыгыш бийин тойлордо аткарылган кадимки бий катары кабыл алышат. Чынында, бул – терең эмоцияны, дене кыймылын жана руханий дүйнөнү айкалыштырган өнөр. Ар бир аялдын дене түзүлүшү жана ички сезимдери ар башка болгондуктан, чыгыш бийин үйрөнүү убакытты, чыдамдуулукту талап кылат. Бийдеги ар бир кыймыл маанилүү, ал эмоция жана маанай менен айкалышып турушу керек.

Жаш курак эч кандай тоскоолдук жаратпайт. Мисалы, мага 57 жаштагы айым келип, беш айдан бери машыгууда. Азыр бийлегенин көрсөңүз, суктанып каласыз. Буга чейин тизесинде оорулары бар болчу, азыр болсо эркин отуруп-тура алат. Дене кээде чыңалып, энергия агымы токтоп калат. Бирок туура кыймылдар жана сабырдуулук аркылуу дене жибип, жеңилдикке жетет. Чыгыш бийи дисциплинаны да, чыдамдуулукту да талап кылат,- деп Айшоола баса белгилейт.

Бийдин костюму кооздукпу же терең мааниге ээби?

Чыгыш бийинин костюму жөн гана кооз кийим эмес, анын терең мааниси бар. Ал аялдын сулуулугун, назиктигин жана кыймылдарынын сыйкырдуулугун баса белгилейт. Костюм көбүнчө топ, юбка же шалбар, кооздолгон бел кур жана шакекчелерден турат.

Бел курлары курсак жана жамбаш кыймылдарын баса белгилеп, бийдин көркүн ачат. Ошондой эле мончоктор жана шакекчелер кыймылды коштоп, ритмди сезүүгө жардам берет. Чыгыш бийинин костюмдары ар бир кыймылга өзгөчө көрк берип, бийдин магиясын күчөтөт.

Дүйнөнү багынтып жаткан чыгыш бийи

Азыркы күндө чыгыш бийи жалаң гана араб өлкөлөрүндө эмес, Европада, Америкада жана Азияда да кеңири жайылган. Франция, Германия жана АКШ сыяктуу мамлекеттерде чыгыш бийи боюнча ири фестивалдар уюштурулуп, дүйнөнүн булуң-бурчунан келген таланттуу бийчилер сахнага чыгышат.

Андан тышкары чыгыш бийи фитнес клубдарда да популярдуу. Себеби бул бий денени ийкемдүү кылып, ар түрдүү көнүгүүлөрдүн эсебинен омуртканын ийилчээктигин жакшыртып, стрессти азайтууга жардам берет. Айрыкча, бул бий аялдык энергияны ачып, өзүн толук кабыл алууга мүмкүнчүлүк берген өнөр катары жогору бааланат.

“Чыгыш бийи – жан дүйнөмдүн тили”

“Чыгыш бийи мен үчүн жөн гана дене кыймылдары эмес, ал – менин жан дүйнөмдүн тили”,- деген бийчи, машыктыруучу Айшоола Жумгалбек кызы бул тармакта беш жылдан бери алектенип, эки жылдан бери аялзатына сабак берип келет.

“Аял кишинин денеси жана ички дүйнөсү эгер гармонияда болбосо, жашоосунда көп тоскоолдуктар жаралат. Мен өзүм бул бий менен алектенгенден бери келбетимде гана эмес, жан дүйнөмдө да чоң өзгөрүүлөр болду. Айымдар денеси менен жакшы байланышта болбосо, көптөгөн оорулар жана көйгөйлөр чечилбей жүрө берет. Дене – бул бизге берилген аманат. Эгер өзүбүзгө жаман сөздөрдү айта берсек, кемчиликтерибизди издей берсек, денебиз биз ойлогондой болуп бере албайт. Бирок азыркы учурда айымдардын өздөрүнө көңүл бура баштаганы мени кубандырат”.

Өнөрлүүлөрдүн рекорддору

Чыгыш бийи боюнча дүйнөдө бир нече рекорддор катталган:

– Эң узак чыгыш бийин аткарган бийчи – 2010-жылы Түркияда Белгин Сузен 30 саат бою тынымсыз бийлеп, “Гиннесстин рекорддор китебине” кирген.

– Эң көп костюм алмаштырган бийчи – 2011-жылы Египетте өткөн фестивалда Лейла бир концерттин жүрүшүндө 20 жолу костюм алмаштырып, рекорд койгон.

– Эң чоң сахнада чыгыш бийин аткарган өнөрпоздор – 2012-жылы Кытайда 500дөн ашуун чыгыш бийчилери бир убакта 10 000 орундуу стадиондо чыгыш бийин аткарышкан.

Чыгыш бийин үйрөнүү – өзүн таануунун бир жолу

Чыгыш бийин үйрөнүү үчүн атайын табигый жөндөм же мурунку тажрыйба талап кылынбайт. Бирок белгилүү сапаттар бул өнөрдү өздөштүрүүгө жардам берет:

– Музыканы жана ритмди сезүү жөндөмү;

– Денени көзөмөлдөй билүү;

– Сабырдуулук жана тырышчаактык;

– Эмоцияларды эркин билдирүү.

Бул өнөрдү өздөштүрүүнү каалагандарга Айшоола Жумгалбек кызы мындайча кеңештерин берет:

“Чыгыш бийин үйрөнүү үчүн эң негизгиси – денеңизди угуу. Музыканы коюп, көзүңүздү жумуп, денеңиз каалагандай кыймылдаңыз. Бул бийде маанилүү нерсе – эмоцияңызды эркин билдирүү. Денеңизге аяр мамиле кылыңыз, эмоцияларды ичке катпаңыз жана көп жылмайыңыз”.

Аялга өзүнүн эмоциясын эркин билдирүүгө, ички гармонияны табууга жана денеси менен толук ынтымакта болууга чыгыш бийи үйрөтөт. Башка бийлерден айырмаланып, чыгыш бийи катуу эрежелерге баш ийбестен, аялдын жан дүйнөсүнө жана сезимдерине жараша өнүгөт. Эгер сиз ички дүйнөңүздү гармонияга келтирип, денеңизди кооз кыймылдар менен көркөмдөөнү кааласаңыз, анда чыгыш бийи эң жакшы тандоо болушу мүмкүн.

Бүгүнкү күндө бул бий дүйнө жүзүндө аялдар үчүн өзүн-өзү таануу жана сырткы дүйнө менен байланышты күчөтүүнүн бирден-бир жолу катары кабыл алынып, аялдын күчүн, сулуулугун жана сырдуулугун даңазалаган уникалдуу өнөр бойдон калууда.