СУПЕРСТАН: "Кыргыз" деген сөзгө байланыштуу көп уламыштар, гипотезалар бар"

СУПЕРСТАН: "Кыргыз" деген сөзгө байланыштуу көп уламыштар, гипотезалар бар"

SUPER.KG порталынын "Суперстан" бөлүмүндө "Кыргыз" деген терминди чечмелегенге салым кошкула" деген тема талкууга алынууда.

Темадагы билдирүүлөрдөн:

"Кыргыз" деген сөзгө байланыштуу көп уламыштар, гипотезалар бар. Мисалы, кыргыз - кырк кыз (башкача айтканда, кырк кыздан тараган), кыргыз - кырылгыс, түгөнгүс, кыргыз - кыр кез (аш, чурка) жана башка. Негизи, кыргыз эли Азия элдеринин ичинен эң байыркы эл болуп саналат. Тагыраак айтканда, 2200 жылдан ашык тарыхы бар эл. Бул жөнүндө Кытайдын тарых булактарында сакталып калган. 22 кылымды артка калтырган кыргыз элинин тарыхы да ошончо бай. Бир-эки эле сөз менен "кыргыз" деген сөздү чечмелеп коюуга болбойт".

"Кыргыз" деген "кырылгыс" ,"түгөнгүс" дегенди түшүндүрөт. 2200 жылдык тарыхыбыз бер жагы эле - кытай булактарында жазылгандан беркиси эле, андан мурункусу канча?.. Ошондон бери улутубуздун жоголбой келатканы "кырылгыс" экенибизди далилдейт".

"Орустар бир учурларда казактарды "кыргыз" деп жазышкан же жалпы эле түрк тектүү элдерге "татар" деген аталышты колдонуп келишкен. Кытайда болсо "таа-таа" дегендер да болгон. Радловдун бир изилдөөсүндө кыргыз сөзү "кырык кыз", башкача айтканда, "бир тарабы кыз" же "сынык кыз" деген ойду айткан. Жиниңер келиши мүмкүн, бирок чындык ушундай. Ушуга окшогон дагы бир уламышта, Моголдордун династиясын баяндаган "Луань-си тарыхы" аттуу чыгармада да бир кытай кыз менен үйлөнгөн эркектен чыккан уруунун аталышы катары белгилениптир. Башка бир чыгармада төрт эркекке мурас бөлүштүрүп жатканда, бирөөсүнө энчи жетпей калат экен. Анан ага "кыр кез", башкача айтканда, "кырларды, тоолорду кыдырып жүргөн" деген ат коюп коюшат экен".

Талкууга кошулгуңуз келсе, бул жакка кириңиз.

Автор: Гулийпа Маметосмон кызы
Фото: Интернеттен алынган сүрөт

17:01 01-01-2017

РУБРИКАДАГЫ СОҢКУ КАБАРЛАР