Кыргызда каза болгон адамды акыркы сапарга татыктуу узатуу бул маркумга болгон акыркы сый-урмат катары эсептелет. Көз жумган адамды акыркы сапарга узатуу - анын балдарынын жана жакындарынын милдети. Маркум көз жумгандан тартып аны жерге бергенге чейин кыргыздардын алмустактан бери сактап, колдонуп келген өзүнүн ырым-жырымдары, салт-санаалары болгон.
Акыркы мезгилдерде сөөк коюудагы салттар болгон кошок кошуу, өкүрүп келүү, сөөктү 3 күн кармоо тууралуу коомчулукта эки кайчы пикир жаралып, туугандар арасында да ар кандай чыр-чатактар, пикир келишпестиктер чыгууда. Кыргызда өлүктү жайга коёрго чейин тестиер балдар таяк таянып боз үйдүн маркум жаткан тарабын карап туруп өкүргөн. Ал эми өлгөн адамдын кыз-кыркындары кошок кошкон.
Кыргыз философия илимдеринин докторлорунун жана Кыргыз салт таануучуларынын жазып, айткандарына таянсак, байыртадан эле кыргызда көз жумган адамдын денесин 3 күн кармашкан. Себеби адам көз жумгандан кийин анын жаны үч күн бою денесин айланчыктап жанында жүрөт. Ал эми жети күнгө чейин ошол жан дене жаткан мүрзөсүнүн жанында болот. Мына ошондуктан кыргыздар илгертен "үчилик", "жетилик" күндөрүн белгилешет. Дагы бир тарабы маркумдун алыста жашаган жакындары келип, аны менен коштошуп, топурак салып кетүүгө мүмкүнчүлүк түзүп берүү. Кээ бир маалыматтарга таянсак каза болгон адамдын жакындары анын жерге берилип жатканын өз көзү менен көрүп, топурак салмайын көксөөсү суубайт.
Ошондой эле кыргыздар өзүнүн каада-салтына кошокту бекеринен киргизген эмес. Кошок кошуп, өкүрүп ыйлап жаткан адам өзүнүн ичиндеги күйүтүн чыгарып алат. Мурда улуулар "жөн койгула, көкүрөгү сууганча ыйлап алсын, тыйсаңар ыза-муңу өзөгүнө түшүп кетип өмүр бою оорукчан болуп калат" деп айтышкан. Бул факт медицинада да такталган. Кошокто маркумдун жакшы жактары саналып, анын көзү тирүү кезинде кандай адам болгону сыпатталып берилет. Ал макталат, даңкталат, коштошуу сөздөрү кошулат. Муну менен тирүү адамдар анын ким болгонун, кандай жашап өткөнүнөн кабардар болушат.
Кыркы жылдыгы жана башка ысырапкорчулук нерселер бизге орустардан откон союз маалында болбосо ал ырымдар орустарда кайдан бар же уйронгонбу андай болушу мумкун эмес ыйлоо деле куйутунон ыйласа мейли а кошок бул ыр болуп жатпайбы аны обонуна тушуруш керек мындайча айтканда театр да ага да актердук чеберчилик керек
+12
turaliev
2018-08-15 21:57:12
Дуйно озгоро берсин, бирок биз кыргыздар озубуздун эзелтен Ата-бабаларыбыздан келе жаткан салтыбызды сакташыбыз керек. Болбосо биз кыргыз болбой киргиз болуп калабыз.
+8
Dalil
2018-08-15 22:18:25
Ыйласа да чын дилден ыйласа болот дечи. Бирок өзүң ыйлабай эле эл көзүнчө жасалма өкүргөндү туура көрбөйм. Элди эмес өзүңдү өзүң алдап жаткандай туюла берет. Каада-салтты унутпай колдонуу керек. Анда тууган-урук чоң кичинени сыйлоо, урматтоо деген түшүнүк мамиле жатат. Бирок азыр салт деп эле бири-биринен ашырып ысырапкорлукка жол берип жатат. Улуулардын алдында ыйбаа кылуу деген жоголду.
+7
Cherik.777
2018-08-15 22:19:26
Ошондуктан реп кыргыздардан тараган деген кумон жаралатта бир жагы манас эпосу дегендей
-1
erlan2196
2018-08-16 00:05:15
Кыргыздардын маданияты, искуствосу Тенирчилик заманда дуркуроп онугуп турган. Озбектер аркылуу жуккан ислам дини коптогон кыргыздын эн сонун салтын талкалап жок кылган. Кыргызчылыкта жаш кыздар эч убакта баштарын хиджабка ороп алышкан эмес. Тескерсинче чачтарын оруп, эркин кое беришкен. Ислам дини - кыргыздын маданий турмушун жок кылууга багытталган арабтардын саясаты. Кудайдын атын жамынган Чубакчылар сакалчандар илгери эле арабтардын саясатын кыргыздар арасында тымызын жургузуп келишкен. Бугун
-4
Dalil
2018-08-16 08:32:02
erlan2196, теңирчилик заманда маданияттын дүркүрөп өскөнүн кана далили? Ислам өзбектерден жуккан эмес, өзбектин 1000 жылдык тарыхы болсо ислам бизге андан мурда келген. Кыргыздын кызы азыркы батышты туурап кыска шорта менен көпүрөгүн көрсөтүп кийинген эмес. Арабдар да Ислам диниге чейин буддарга, кыргыздар тоо-ташка сыйынышкан. Белгилүү физик Исаак Ньютон Куранды окуп чыккан соң башын дайыма кыбыла жакка кылып жатчу экен.
0
CEO1
2018-08-16 14:37:26
Dalil, Исаак Ньютон боюнча жомокту ким ойлоп тапканы кызык. Эгер акылдуу бири болсон, андай жомок айтып баркынды кетирбе...
Эми, биз кыргыздар 1000 жылдан ашуун убакыттан бери мусулманбыз дейсин, далилдей аласынбы?!! 1000-1200 жыл илгери кыргыздар кайда болгон?!! Же ошол убакта Кыргызстанды жердеген караханид, согди ж.б.урпагы болосунбу, ошолорду кыргыз деп тушунуп журосунбу?!
+2
CEO1
2018-08-16 14:39:57
Dalil, Сен айткан убакта кыргыздар Алтай, Энесайда болушкан. Кыргыздардын бир болугу кыйла кийин журт которуп келип Ала-Тоодо отурукташып калып, анан жергиликтуу жана коншу элдердин таасиринде исламды кабыл ала баштаган. Б.а. кыргыздар исламды мындан ашып барса 4-5 кылым илгери кабыл алып баштаган, сен айткандай 1000 жыл илгери эмес...
Барып лучше оз ата-бабандын тарыхын оку, бул жерде жомокчу болгуча...
+2
erlan2196
2018-08-16 00:22:57
Бугун да ошондой арабтардын саясатын жургузуп жатышат. Кооз суйлошуп, жаштардын конулун сакалчандар оздоруно бурушуп, тегерегине фанаттарды топтоо менен алек. Жаштар кооз создорду ээрчип кете беришет. А бирок кооз создор ишке ашабы аны ойлонушпайт.
0
orun
2018-08-16 00:52:37
Тенирчибиз дегендер ата тегинерди бир суруштуруп алгыла. Балким монгол, же якут, же болбосо чукча, же калмык болуп чыгаарсынар. Биз кыргыздар Манас атабыз баш болуп Ислам динин кабыл алып, тее атам замандан бери, тагыраагы 1000 жылдан ашуун убакыттан бери мусулман болуп жашап келебиз Аллахка шугур. Оо Аллах, кыргыз элимди тенирчи болуп алашып кетуудон Озун сакта!
-5
aiba.8327
2018-08-16 08:47:57
Чын чына келгенде кээбир салттарыбыз да ысырап корчулук коп мойунга алышыбыз керек олум болгондо тойдойдогудай эле же калпы Оз кишилердин эле козунон жаш чыкпаса кылганы жон эле артист..
+7
Gena1
2018-08-16 09:04:11
Мусулман бир туугандарга теңирчилер менен тартышып, алардын деңгээлине түшпөгүлө дейт элем. Erlan2196, сен мусулмандар жөнүндө жазган комментарийлеринди окуп таң калчумун мусулман баласы кантип ушундай деп. Көрсө теңирчи экенсин да, иним. Сага да ыйман берсин Аллах таала. Башка эмне дейбиз?.. Дарегинди билгенимде биз жөнүндө жаман сүйлөбө деп "барып" коймокмун. Дагы бир Мирлан????87 деген байкебиз бар. Ал дагы биз жөнүндө туура эмес ойдо. Ыйман берсин баарызга.
+1
filis
2018-08-16 10:14:48
Ислам дини эч убакта толерантуу болгон эмес, боло да албайт. Тескерсинче тенирчилерди каргап шилтеп ж.б диндегилерди жамандап отурушат. Кыргыздар тенирчилик салтыбыз менен жашап жатабыз. Ислам дини арабтардын саясий идеялогиясы жана ал кыргыздардын ан сезимин, ички дуйносун арабташтырууга багытталган. Эгер ички дуйнобуз исламдашып кетсе, кыргыздар арабтардын хиджабын ыйык тутуп, эркектер пакистан кийимине оронуп калабыз.
-1
meni_kut
2018-08-16 14:24:41
filis,оозуна .......
0
KUMKA
2018-08-16 11:07:26
Биз билип билбей эле эшек дурбосо кошо дурбой беребиз..Азыр ушундай денгээлдеги адамдар бар мен "Кудайга" ишенем десен, сен каапырсын "Аллага"ишениш керек деген. Кыргыздын Тенир деген созу арабдын Аллах деген созу менен бирдей мааниде колдонулат.Кээ бир таманы мокочолор 9-классты аран бутушуп алып сен каапырсын, сен тозокко киресин мен бейишке деп бул жакта эле аркы дуйнонун "Билетин" сатышат.Католиктер, християндар эмнеге онугуп жатышат, себеби диний коз карашы тол
+6
Taalaibek.
2020-10-20 13:02:42
KUMKA,сенин атын KUMKA болсо? Мисалы: сени бир тааныш адамын сенин атынды билип туруп сенин атынды айтпай "эй адам" десе, анда сен менин атым адам эмес, менин атым KUMKA деп айтасынбы? Ошондой эле кудайдын аты да Аллах!
-1
nargiz94
2018-08-16 13:11:55
Биздикилер адам олуп атса той кылып жиберишет, жылкы союп. Жылкы сойбосо эл соз кылат деп. Аяшыбыздын 20 жаштагы иниси каза болуп батага бардык, эт кайнап, боорсок бышырылып атат. Эми энесинин жер чапчып боздогонун коруп бир уурттам чай кекиртектен отпой койду. Ошол кантип болсун эми, бул жакта адам сыздап атса кантип эт тамактан отот. Ошол эт куурсактан тушпой калабы?! Эгер озундун жакынын жаш эле отуп кетсе(карыныкы билинбейт) элдер жанталашып боорсогун талап этин талап атса кандай болосун...
+7
Dalil
2018-08-16 13:44:08
nargiz94, туптуура айтасын.
+3
CEO1
2018-08-16 14:43:49
Dalil, мобу жерде адам тируу кезде неге кошок кошпойсунар деп тантырабагыла!!!
Ата-бабабыздан калган салтты урматтайлы, сыйлайлы, аны тенирчилик менен да, ислам менен да аралаштырбагыла... Бул биздин ата-бабаларыбыздан кылымдар карытып келе жаткан салттар. Бирок айрым ысырапкерчилик, айрым жасалмалуулукту жою керек...
Бирок кошрк кошсо болбойт, палан-тукун деген кебинер озунордо калсын.....
+1
nargiz94
2018-08-16 13:16:31
Анан келип кийит-кечек, кошумчасын жанталашып жазып журушот. Кошок деп... ошол жакшы созунду тируу кезинде бир жолу айтпайбыз. Олгондон кийин не пайда, арбак кыйналат ысырап кылсан. Ошол жылкынды, элден келген кошумчанды, кийит кечегинди, ж.б таттуларды жетимге, карыларга таратып сообун ошол маркумга багыштап койсон ошол пайда го... фанат-санат, чубак анан тиги-бу дебей эле койгулачы!!!
+1
Akoga
2020-10-20 12:46:40
Манас эпосунда мусулманчылык жөнүндө эч кандай маалымат жок. Тарыхчылар менен окумуштуулар арты менен күлүшөт. Токтоткула талаш тартышыңарды. Теңирчилик дин болуп саналбайт, ал элдин каада салты. Урмат кылгыла.
-1
Nursul
2020-10-20 19:35:09
- басмактан баскыла - бассанар менин эч нерсем кемип калбайт. Исламда ыйлаба деп тыюу салынган эмес кошок кошуп чачын жулуп көкүрөгүн чапкылап жиндеп кеткенге тыюу салынат. Ыйлайсынбы чындап ыйлаш керек да жөн эле өкүрүп бетин жаап алгандын не кереги бар. Учулук жетилик кыркылык элуулук жылдык дегендин эч бир түшүнүгү жок мен үчүн ысырап көпчүлүк ошондо жөн эле чача бербей өлгөн адамдын атына багыштап жарды жашаган адамга бир жакшылык кылса болот да.
0
Комментарий калтыруу үчүн өз ысымыңыз менен кириңиз же каттоодон өтүңүз.
